Audyt zgodności z wytycznymi WCAG 2

Audyt zgodności z wytycznymi WCAG 2 (Web Content Accessibility Guidelines) to coraz ważniejszy element oceny jakości stron internetowych — zarówno pod kątem użyteczności, jak i zgodności prawnej. W artykule przybliżę, czym jest taki audyt, jakie są jego kluczowe etapy, na co zwracać uwagę oraz gdzie można znaleźć obowiązujące wytyczne.

Czym są wytyczne WCAG 2?

Wytyczne WCAG 2 zostały opracowane przez World Wide Web Consortium (W3C) w ramach inicjatywy WAI (Web Accessibility Initiative) i mają na celu ujednolicenie standardu dostępności treści internetowych — tak, by osoby z różnymi niepełnosprawnościami mogły z nich korzystać.

Kluczowe informacje:

• Istnieją różne wersje: WCAG 2.0, WCAG 2.1, WCAG 2.2 – są one wstecznie kompatybilne (każda kolejna zawiera poprzednie kryteria, z nielicznymi wyjątkami).
• Struktura WCAG 2 opiera się na czterech głównych zasadach:
  • Perceivable (Postrzegalność)
  • Operable (Funkcjonalność)
  • Understandable (Zrozumiałość)
  • Robust (Solidność)
• Każda zasada zawiera wytyczne i tzw. kryteria sukcesu na trzech poziomach zgodności: A, AA, AAA.
• W praktyce najczęściej wymaganym poziomem jest AA, choć zależy to od obowiązujących przepisów prawa.

Dlaczego przeprowadzenie audytu WCAG 2 ma sens?

• Poprawa użyteczności – strona dostępna dla osób z niepełnosprawnościami jest często wygodniejsza dla wszystkich użytkowników (czytelność, kontrast, nawigacja).
• Zgodność prawna/regulacyjna – w wielu krajach, w tym w UE, obowiązują przepisy dotyczące dostępności serwisów internetowych.
• Budowa wizerunku i etyka – dostępność świadczy o odpowiedzialności i otwartości organizacji.
• Korzyści techniczne i SEO – poprawa dostępności często wpływa pozytywnie na jakość kodu i widoczność strony w wyszukiwarkach.

Etapy audytu dostępności wg WCAG 2

1. Analiza wstępna i ustalenie zakresu

• Określenie przepisów i standardów mających zastosowanie (np. sektor publiczny, e-commerce).
• Wybór stron/funkcji objętych audytem.
• Ustalenie wymaganego poziomu zgodności (np. AA).
• Wybór metodologii: narzędzia automatyczne + testy manualne (np. z użyciem czytników ekranu, klawiatury).

2. Przeprowadzenie testów i diagnostyka

• Użycie narzędzi automatycznych do wykrywania podstawowych błędów.
• Testy ręczne:
  • Nawigacja klawiaturą
  • Obsługa przez czytniki ekranu
  • Formularze, przyciski, interaktywne elementy
• Dokumentacja problemów:
  • Opis błędu
  • Lokalizacja na stronie
  • Wpływ na użytkownika
  • Potencjalne poprawki

3. Raportowanie i rekomendacje

• Raport zawierający:
  • Listę usterek z priorytetami napraw
  • Rekomendacje techniczne i projektowe
  • Wskazanie błędów krytycznych i mniej istotnych

4. Remediacja i retest

• Zespół wdraża poprawki zgodnie z raportem.
• Następnie przeprowadza się ponowny audyt (retest), by potwierdzić skuteczność zmian.

5. Utrzymanie dostępności

• Wdrożenie procesu zapewniającego ciągłą dostępność:
  • Przeglądy okresowe
  • Monitoring zmian
  • Szkolenia zespołu redakcyjnego i technicznego

Gdzie znaleźć wytyczne WCAG 2?

Polecane źródła:

• Oficjalna strona W3C – polskie omówienie WCAG 2 i dokumentacja:
  • Struktura zasad, kryteria sukcesu
  • Szczegółowe opisy i techniki implementacyjne
• Dokumenty WCAG 2 – dostępne bezpłatnie online w wersji angielskiej i częściowo polskiej.
• Checklisty i przewodniki (np. WebAIM) – pomocne przy praktycznym wdrażaniu dostępności (webaim.org).

Uwaga: zawsze warto sprawdzić aktualną wersję wytycznych – np. WCAG 2.2, które wprowadzają nowe kryteria.

Najczęstsze błędy w zgodności z WCAG 2 i jak ich unikać

• Brak tekstu alternatywnego (alt) dla obrazów.
• Zbyt niski kontrast między tekstem a tłem.
• Interaktywne elementy (menu, formularze) nieobsługiwane za pomocą klawiatury.
• Brak logicznej struktury nagłówków i zbyt skomplikowana nawigacja.
• Treści dynamiczne (np. modale, karuzele) bez odpowiedniego oznaczenia i obsługi.

Pro tip: Narzędzia automatyczne są pomocne, ale nie wystarczą — wiele błędów można wykryć tylko przez testy manualne lub udział osób korzystających z technologii wspomagających.

Podsumowanie

Audyt dostępności zgodny z WCAG 2 to proces, który łączy aspekt techniczny, projektowy i organizacyjny. Ma wpływ na:

• jakość i użyteczność strony,
• wizerunek organizacji,
• zgodność z przepisami prawa.

Warto korzystać z oficjalnych dokumentów (W3C), checklist i praktycznych przewodników. Pamiętaj, że dostępność to nie jednorazowe działanie, lecz ciągły proces, który warto wpisać w kulturę tworzenia i utrzymywania treści online.